Kultura organizacyjna społecznych ruchów kobiet: na podstawie publicystyki „Ziemianki Polskiej” (1926-1939)

Czasopismo „Ziemianka Polska” miało podtytuł: „organ zrzeszeń ziemianek wszystkich ziem polskich”. Ukazywało się w Warszawie w latach 1926-1939. Hasłem przewodnim było „Z Bogiem i Narodem”. Pod względem tematycznym pismo zajmowało się zagadnieniami instytucjonalizacji ruchu kobiet z uwzględnieniem ideologii ziemiańskiej. Emanacją ruchu były organizacje jak Stowarzyszenie Zjednoczonych Ziemianek oraz struktury szczególne na przykładzie Kongregacji Ziemianek pod wezwaniem Matki Boskiej Kochawińskiej. Redakcja „Ziemianki Polskiej” upowszechniała wartości narodowe, religijne, konserwatywne. Kreowała obraz Polki-katoliczki, hołdującej tradycjonalistycznemu i zachowawczemu oglądowi świata. Funkcje informacyjne i perswazyjne realizowano z wykorzystaniem faktografii dotyczącej działalności organizacji. Obok spraw instytucjonalnych w sferze zainteresowań publicystycznych była aktywność członkiń zrzeszeń ziemiańskich. Pokazywano różne rodzaje aktywności kobiet z wyższych warstw społecznych, zamożnych, wykształconych, mających predyspozycje do pracy pro bono. Problem kultury organizacyjnej społecznych ruchów kobiet był prezentowany w ujęciu statycznym (struktura organizacyjna, statutowa działalność stowarzyszenia, program) oraz dynamicznym (inspirowanie aktywności kobiet ze środowiska ziemiańskiego). Zajęto się stopniem formalizacji działań oraz rodzajem centralizacji pracy formacyjnej. Przedstawiono grupę miękkich czynników organizacyjnych, spożytkowano wiedzę o relacjach międzyludzkich wewnątrz ruchu, o sposobach hierarchizowania członkiń zrzeszeń, o metodach zarządzania sytuacją kryzysową. Zwrócono uwagę na istnienie symboli i rytuałów organizacyjnych, mających znaczenie w procesie integrowania uczestniczek.Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w LublinieBiblioteka Narodowa w Warszawie, Magazyn Druków Ulotnych, Dział Życia Społecznego.Doria-Dernałowicz H., Młode Ziemianki. (Czym są i czym być powinny), [1931].Statut Stowarzyszenia „Młode Ziemianki”, Warszawa 1930.„Myśl Narodowa” 1937„Praca Wśród Kobiet Wiejskich” 1934„Ziemianka Polska” 1925-1939Drużbacka A.D., La princesce Irène Puzyna, Labergerie, Paris 1937.Findeisen M., Kobieta katoliczka w świecie współczesnym według „Dni Studiów” Międzynarodowej Unii Katolickich Organizacji Kobiecych w Brukseli w dniach 2-6 kwietnia 1937 r. Referat wygłoszony na Zjeździe Związkowym Katolickiego Związku w Poznaniu, dn. 30 VI 1937, Katolicki Związek Kobiet, Poznań 1937.Rzepecka Z., Akcja Katolicka w organizacjach kobiecych, Katolicki Związek Kobiet, Poznań 1935.Rzepecka Z., W służbie dobra i prawdy. Wykłady, przemówienia, listy, Zjednoczenie Młodzieży Polskiej, Poznań 1931.Ulanicka M., Poradnik służby domowej, Wydawnictwo M. Arcta, Warszawa 1930.Zofia hr. Zamoyska, pierwsza prezeska Katolickiego Stowarzyszenia Kobiet Archidiecezji Warszawskiej 1930-1937, Katolickie Stowarzyszenie Kobiet, Warszawa 1937.Kożusznik B., Zachowania człowieka w organizacji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011.Mich W., Ideologia polskiego ziemiaństwa 1918-1939, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2000.Matsumoto D., Juang L., Psychologia międzykulturowa, przeł. A. Nowak, GWP, Gdańsk 2007.Penc J., Komunikacja i negocjowanie w organizacji, Difin, Warszawa 2010.Schein E.H., Schein P., Organizational Culture and Leadership, Hoboken John Wiley & Sons, San Francisco 2017.Kostrzewska E.M., „Z Bogiem i Narodem”. Drogi do polityki ziemianek z Królestwa Polskiego na początku XX w., [w:] T. Kulak, M. Dajnowicz. (red.), Drogi kobiet do polityki (na przestrzeni XVIII–XXI wieku), Wydawnictwo Chronicon, Wrocław 2016.Kostrzewska E.M., Stowarzyszenie Zjednoczonych Ziemianek w dwudziestoleciu międzywojennym, [w:] A. Janiak-Jasińska, K. Sierakowska, A. Szwarc (red.), Działaczki społeczne, feministki, obywatelki... Samoorganizowanie się kobiet na ziemiach polskich po 1918 roku (na tle porównawczym), t. 2, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2009.Kulak T., Instytucjonalne organizowanie gospodarstwa domowego przez Związek Pań Domu w latach 1930-1939, [w:] K. Sierakowska, G. Wyder (red.), Kobieta w gospodarstwie domowym. Ziemie polskie na tle porównawczym, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2012.Maj E., „Ziemianka” – organ prasowy Zjednoczonego Koła Ziemianek 1908-1919, [w:] M. Dajnowicz, A. Miodowski (red.), Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku. Prasa organizacji politycznych, Wydawnictwo Humanica, Białystok 2017.Wyder G., Działalność społeczno-emancypacyjna przedstawicielek polskich elit intelektualnych w Poznańskiem na przełomie XIX i XX wieku, [w:] M. Dajnowicz (red.), Zachodnie wzorce i wschodnie realia. Przedstawicielki elit prowincjonalnych w XIX i pierwszej połowie XX wieku, Instytut Historii Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2009.Franke J., Czasopisma redagowane przez Marię Rodziewiczównę, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1988, nr 3.Maj E., Wzorzec kobiety w prasie dla katoliczek w Polsce międzywojennej: przypadek periodyku „Kuźniczanka” (1931-1936), „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych” 2020, nr 1.Mysiakowska-Muszyńska J., Kobiety niepokorne, czyli o liderkach Narodowej Organizacji Kobiet. Szkic do portretu zbiorowego działaczek Narodowej Demokracji (1919-1929), „Polish Biographical Studies” 2017, nr 5.36339